Preventieve maatregelen voor financiële scheiding

Goede afspraken maken met je partner over jullie financiën, is net zoiets als verzekeringen afsluiten. Het zijn preventieve maatregelen die je neemt, waarop je nooit aanspraak hoopt te maken.

Is het onromantisch om dit te doen terwijl je  gelooft dat de liefde voor eeuwig is? Misschien wel, maar het is vooral verstandig en het voorkomt latere ellende. Want áls het tot een scheiding komt, zijn de emoties vaak te heftig om nog eerlijke afspraken te kunnen maken.

Dezelfde maatregelen beschermen je partner bij overlijden

Als je bovenstaande redenering toch lastig uit te leggen vindt aan je partner, bekijk het dan vanuit dit perspectief: als een van jullie onverwacht overlijdt, dan kún je geen afspraken meer maken en draait je partner er alleen voor op om alle financiële zaken te regelen. Dezelfde preventiemaatregelen als voor een scheiding, helpen jou of je partner in die situatie.

Één overzicht van alle financiën

Maak één overzicht van jullie financiën in bijvoorbeeld Excel. Alle inkomsten & uitgaven zowel van jullie persoonlijk, als gezamenlijk. Welke lasten en inkomsten delen jullie of kunnen jullie delen? Welke kun je op een naam zetten of gaan al via een gezamenlijke rekening? Zie je onnodige dubbelingen?

Werk dit overzicht minimaal 1x per jaar samen bij, en bekijk het ook bij veranderingen in jullie inkomen of vaste lasten. Dan weet je allebei precies hoe het zit als er onverwachte situaties ontstaan..

Vergeet ook de verborgen spaarpotjes en lasten niet: (partner)pensioen, lijfrenteverzekeringen, studieschulden…

Verschillende huishoudens kiezen trouwens verschillende vormen van geldverdeling. Daarin is niet één keuze de juiste. Je kunt alles op één hoop gooien, of de lusten en lasten verdelen naar ieders draagkracht op basis van zijn/haar salaris. En zo zijn er nog tig varianten mogelijk op basis van wat voor jullie goed voelt. Als je er maar bewust mee bezig bent en samen het plan maakt en onderhoud.

Ken de waarde van je inboedel

CD van jou, cd van mij… maar belangrijker nog, van wie is de cd-speler? Want die is een stuk meer waard, financieel gezien. Of je nu dit jaar gaat samenwonen of al 20 jaar samen bent, weet wat van wie is (ingebracht met eigen geld) of anders wat grote aankopen waard zijn (bij aankoop).

Bewaar bonnen of maak nog een tweede tabblad in het Excel bestand, waarin je registreert wat je inboedel zoals de luxe tv, de leren bank en de kunstverzameling waard zijn. Zet erbij wat het merk/type is en het jaar van aankoop en wie van beiden het heeft gekocht. Dan kun jij of je financieel adviseur je altijd helpen om de waarde te bepalen op moment van echtscheiding.

Overigens is zo’n overzicht en het bewaren van bonnen ook bijzonder nuttig in geval van brand, diefstal of schade aan je spullen. Dus ook hierbij hoef je niet de kriebels te krijgen van het ‘onromantische’ gevoel richting je partner.

Ja maar zó zijn we niet getrouwd!

Gemeenschap van goederen, huwelijkse voorwaarden of NIET getrouwd maar wel een samenleefcontract, geregistreerd partnerschap of alleen een testament. Er zijn vele opties om jullie verbondenheid te registreren, waarvan je hopelijk niet de laatste hebt: helemaal geen officiële documenten. Want dan weet je zeker dat het lastig wordt om te bepalen wat van wie is en hoe de schulden of bezittingen te verdelen als de relatie misloopt.

Stel dat…

Stel nou dat je bij je partner intrekt. Het huis staat op zijn/haar naam en de vaste lasten daarom ook. Jouw financiële inbreng bestaat uit huisdecoratie en de boodschappen en zo heb je een goede financiële verdeling met elkaar afgesproken. Heb jij dan na 10 jaar geen bezittingen en vermogen opgebouwd, alleen maar omdat je niet het geld beheert en de lasten betaalt? Heb je dan recht op een deel van (de waarde van) het huis?

Ja, dat heb je. Als jij die boodschappen niet had betaald, had je partner de vaste lasten niet kunnen betalen of kunnen sparen voor de nieuwe, samen uitgekozen, keuken en de meubels. Dat is nog altijd dankzij jullie gezamenlijke inkomsten gerealiseerd. Alleen is daar geen schriftelijk bewijs van en dat gaat bij een scheiding getouwtrek en ‘gedoe’ opleveren.

Ga daarom altijd naar een notaris als je gaat samenwonen, trouwen, kinderen krijgt of een huis koopt en leg zulke zaken en de verdeling die jullie eerlijk vinden als er iets zou gebeuren, goed vast. Je financieel planner of de notaris kan hierover meerekenen en advies geven.

Bij de notaris

Bij de notaris kun je bepaalde (financiële) afspraken vastleggen. Zoals:

1. Wat er wordt verstaan onder ‘inkomen’ en wat er wordt verstaan het begrip ‘inboedel’.
2. Zo kun je ook afspreken dat de kosten van de gemeenschappelijke huishouding naar evenredigheid van inkomen moet worden verdeeld. Spreek je dit af dan zal de persoon die het meest verdient ook het meeste bijdragen.
3. Je kunt bepalen dat premies voor eventuele levensverzekeringen niet vallen onder het begrip kosten van de gemeenschappelijke huishouding. Deze bepaling heeft een fiscale achtergrond en zorgt er – in combinatie met een juist opgestelde polis en onder enkele andere voorwaarden – voor dat een uitkering van een levensverzekering bij overlijden niet belast wordt met erfbelasting.
4. Je kunt ook vastleggen dat als een van jullie vermogen van de ander gebruikt, dit gezien wordt als een lening. De ander kan deze (renteloze) lening te allen tijde weer opeisen, tenzij jullie anders afspreken.
5. Afspraken over de inboedel. Als je niks hebt gespecificeerd dan worden de inboedelgoederen gezien als iets van jullie samen. Hebben jullie dit wel dan is het mogelijk om een gespecificeerde lijst toe te voegen aan de akte waar jullie de afspraken in vastleggen
6. Als je geen van beiden kunt bewijzen dat je eigenaar bent van een bepaald goed, word je geacht samen eigenaar te zijn.
7. Afspraken over de (betaal)rekeningen.de en/of rekeningen zijn ook van jullie samen, ieder voor de helft.
8. Afspraken over wat er moet gebeuren met de gemeenschappelijk bezittingen als een van jullie overlijdt.
9. Specifieke afspraken over de (koop)woning waar jullie in wonen. Hieronder kun je hier mee over lezen.

Huizenwinst en hypotheekschuld

Wanneer je samen een huis hebt, of vastlegt in een contract dat het huis van jullie beiden is, dan geldt bij scheiding dat zowel een eventuele restschuld (onderwaarde op de woning) als winst (overwaarde woning) voor jullie beider rekening is. De vertrekkende partner en degene die in het huis blijft, moeten met elkaar die rekening vereffenen. Dat kan heel gecompliceerd zijn, je moet weten wat je allebei hebt ingebracht, wat de huidige waarde is, of het haalbaar is voor een van beide partners om de maandlasten van het huis alleen te betalen en meer.

Om dit uitzoekwerk te vergemakkelijken, kun je in een samenleefcontract of huwelijkse voorwaarden bijvoorbeeld afspreken dat je alle overwaarde of onderwaarde van de woning 50/50 deelt, of op basis van jullie salarissen een percentage ‘bezit’ afspreken. Je kunt ook vastleggen wie het huis (tijdelijk) mag ‘houden’ bij scheiding. Dan is er in ieder geval een heldere afspraak over de verdeling en blijft alleen de vraag over het verrekenen van de schuld en de betaalbaarheid van het huis over.

Een verzekering voor liefde

Dit is een greep uit de belangrijkste manieren waarop je financiën zo kunt regelen, dat als de liefde niet voor eeuwig blijkt te zijn, je minder ruzie hoeft te maken en beide partners een eerlijke verdeling van bezit en vermogen krijgen. En duurt de liefde wél tot aan de dood, dan weet je dat de achterblijvende partner een stuk minder zorgen heeft over de financiële afhandeling.

Er zijn nog genoeg andere zaken te bedenken en te regelen, maar zolang jullie samen naar het overzicht van alle inkomende en uitgaande financiën blijven kijken, komen die vaak vanzelf ter sprake. Ze zeggen niet voor niets dat communicatie de sleutel van een goede relatie is.

Een verzekering voor liefde, wie wil dat nou niet?